حتما افراد زیادی را دیده اید که حتی وقتی دهانشان بسته است جلوزدگی دندانهای جلویی شان کاملا محسوس است و باعث برامدگی لب بالایشان شده یا چانه شان عقب مانده است. در واقع هر چیزی که باعث شود هنگام بسته بودن دهان دندانهای عقبی درست بر روی هم جفت نشوند و دندانهای جلویی تماس مناسبی با هم نداشته باشند، مشکل بایت محسوب میشود. منظور از بایت، بسته بودن فکهاست و وضعیت بایت در هنگام بسته بودن دهان بررسی میشود.
اگر احساس میکنید دندانهایتان درست روی هم قرار نمیگیرند، زیادی با هم برخورد میکنند یا به هم نمیرسند یا دندانهای متناظر دو فک بر هم منطبق نیستند، مشکل بایت دارید. بیشتر مردم به نوعی مشکل بایت دارند اما برخی افراد چندین مشکل بایت را همزمان دارند.
انواع مشکلات بایت
- جلوزدگی دندانهای بالایی
این وضعیت که به آن اُوِرجت گفته میشود، به این معنی است که دندانهای جلویی بالایی به جلو شیب دارند و بیش از حد جلو زده اند. این وضعیت دندانها را در خطر صدمه دیدن و شکستن قرار میدهد. همچنین باعث میشود هنگام بستن دهان لب بالا جلوزده باشد و لبها با فشار عضلات چانه به هم برسند. جلوزدگی دندانها میتواند ناشی از عادتهای بدی مثل انگشت مکیدن یا فشار دادن زبان به دندانهای جلویی ایجاد شود.
- فاصله بین دندانهای بالایی و پایینی
به این وضعیت اوپن بایت گفته میشود. اگر جلوی آینه بایستید و دهان خود را ببندید، هنگامی که لبهایتان را باز میکنید باید دندانهای جلویی بالایی تان کمی از سطح دندانهای جلویی پایینی را پوشانده باشد و دندانهای عقبی بر روی هم جفت شوند. اگر بعضی از دندانهایتان در جلو، کنار یا عقب دهان به هم نمیرسند، اوپن بایت دارید. یکی از عوامل اوپن بایت، مکیدن انگشت و پستانک به مدت طولانیست که باعث تغییر شکل فک و جلوزدن دندانهای بالایی و در نتیجه ایجاد فاصله بین دندانها میشود. اوپن بایت شامل اوپن جلوی دهان و اوپن بایت عقب دهان می باشد.
- دیپ بایت
دیپ بایت به وضعیتی گفته میشود که در آن هنگام بسته بودن دهان، دندانهای جلویی بالایی بیش از اندازه پایین آمده و بخش اعظم دندان پایینی را میپوشانند. در این حالت، دندانهای عقبی بیش از حد به هم فشار وارد میکنند و ساییده شده یا ترک برمیدارند.
- جلوزدگی دندانهای پایینی
به این وضعیت آندربایت گفته میشود. افرادی که چانه شان جلوزدگی دارد یا دندانهای جلویی پایینی شان جلوزدگی دارند، علاوه بر مشکل زیبایی ، ممکن است دچار مشکلاتی در تلفظ نیز باشند. اگر آندربایت مربوط به استخوان فک باشد باید در سن رشد درمان شود. در غیر این صورت پس از پایان سن رشد تنها طی عمل جراحی میتوان مشکل فک را اصلاح کرد.
- کراس بایت
کراس بایت به وضعیتی گفته میشود که در آن فک به سمت راست یا چپ جا به جا شده و دندانهای بالایی هنگامی که روی دندانهای پایینی قرار میگیرند، به سمت داخل دهان جا به جا شده اند. کراس بایت ممکن است همراه با مشکلات دیگر بایت دیده شود.
- کجی و شلوغی دندانها
اگر قوس دندانی به اندازه کافی بزرگ نباشد یا دندانها اندازه شان خیلی بزرگ باشد، نمیتوانند صاف و مرتب در کنار هم قرار بگیرند در نتیجه کج شده و یا میچرخند یا به سمتی شیب پیدا میکنند یا گاهی از جای نامناسبی از دهان بیرون میزنند.
- فاصله بین دندانها
گاهی به علت پوسیدگی یا شکستگی ممکن است یک یا چند دندان از دست رفته باشند و یا به صورت مادرزادی جای آنها خالی باشد. در این صورت فاصله ایجاد شده بین دندانها باعث به هم خوردن جایگاه و نظم دندانها میشود.
- جا به جایی خط میانی لبخند
به دلایل مختلف از جمله شلوغی دندانها یا فاصله بین دندانها ممکن است خط میانی دندانهای بالا و پایین بر هم منطبق نباشند. در این صورت تقارن لبخند از بین میرود و دندانها درست بر هم منطبق نمیشوند.
در صورتی که فکر میکنید خودتان یا کودکتان نوعی مشکل بایت دارید، حتما به ارتودنتیست مراجعه کنید. درمان بسیاری از مشکلات بایت در کودکی بسیار ساده تر و کوتاهتر است در حالی که در بزرگسالی ممکن است این کار نیاز به عمل جراحی داشته باشد و یا حتی غیر ممکن باشد. وسیله های زیادی برای حل مشکلات بایت طراحی شده اند. معمولا بیشتر مشکلات بایت با گذر زمان بدتر میشوند و درمان را سخت تر و پیچیده تر میکنند. بنابراین هر چه زودتر درمان را شروع کنید زودتر آن را تمام میکنید.