شکاف لب و کام به سوراخ یا شیاری گفته میشود که در لب بالا، سقف دهان و یا هر دوی آنها وجود دارد.
شکاف لب و کام زمانی اتفاق می‌افتد که ساختارهای صورت در دوران جنینی در حال تشکیل هستند اما در حالی که باید دو نیمه صورت به هم برسند، به هم نزدیک می شوند اما کامل متصل نمی شوند. شکاف لب و کام شایع‌ترین نقص مادرزادی است.
این وضعیت ممکن است به صورت یک نقص مادرزادی مجزا و یا همراه با اختلالات ژنتیکی دیگر اتفاق بیفتد. در بیشتر کودکان تعدادی عمل جراحی برای اصلاح شکاف لب و کام انجام میشود تا ظاهر کودک و عملکرد صورت و دهان او را تا حد ممکن به حالت طبیعی برسد و جای زخم کمی باقی بماند.
علائم و نشانه های شکاف لب و کام
معمولاً وجود شکاف در لب یا سقف دهان بلافاصله از زمان تولد قابل تشخیص است. ممکن است این وضعیت را یکی از سه حالت زیر ببینید:
- شکاف در لب یا سقف دهان که تنها در یک طرف صورت و یا در هر دو طرف صورت وجود دارد
- شکاف در لب که به صورت یک فرورفتگی یا بریدگی کوچک در لب بالا وجود دارد و یا شکاف امتداد داشته و به لثه و کف بینی می رسد
- شکاف در سقف دهان که تأثیری بر ظاهر صورت نمی گذارد
در موارد کمتر شایع، شکاف تنها در عضله های نرم کام ایجاد میشود که در عقب دهان قرار دارند و با آستر دهان (لایه مخاطی که سطح دهان را پوشانده است) پوشیده شده است. این نوع شکاف اغلب در بدو تولد تشخیص داده نمی‌شود و ممکن است تا بعداً هم مشخص نشود مگر این که علائمی به وجود بیاورد.
علائم و نشانه های شکاف کام زیر مخاطی
- مشکل در غذا خوردن
- مشکل در بلع
- بیرون زدن مایعات یا غذا از بینی
- صدای تو دماغی
- عفونت مکرر گوش
در چه صورت به پزشک مراجعه کنیم؟
شکاف لب و کام معمولاً در بدو تولد تشخیص داده می شود و از همان زمان پزشک برنامه درمانی را ممکن است شروع کند. اگر کودک علائم شکاف کام زیر مخاطی دارد او را به متخصص اطفال نشان بدهید.
درمان ارتودنسی در شکاف لب و کام
کودکانی که با شکاف لب و کام متولد می شوند بیشتر به مشکلات دندانی و ارتودنسی دچار می‌شوند و نیاز به مراجعه به متخصص ارتودنسی خواهند داشت تا ناهنجاری‌های دندانی در آنها اصلاح شود.
کودکان دچار شکاف کام بیشتر از دیگران دچار مشکل کمبود دندان (هیپودنتی) یا دندان اضافی ( سوپرنامراری) می‌شوند. همچنین احتمال باریک بودن فک بالا در آنها بیشتر است. ممکن است علت آن انجام عمل جراحی باشد. همچنین دندان‌هایی که بیرون می‌زنند ممکن است کج و منحرف بوده و در اثر کمبود فضای قوس دندانی به هم فشرده و نامرتب باشند.
کجی و انحراف دندانها باعث میشود تمیز کردن دندانها سخت تر باشد. بنابراین احتمال پوسیدگی دندان در کودکانی که شکاف لب و کام دارند بیشتر می شود. کودکان متولد شده با شکاف لب و یا شکاف کام تا پیش از ۲۱ سالگی باید درمان ارتودنسی انجام بدهند.
هنگامی که همه دندان‌های دائمی بیرون زدند (که معمولاً در اواخر نوجوانی اتفاق می‌افتد) از براکت ارتودنسی برای صاف و مرتب نگه داشتن دندان ها ممکن است استفاده شود.
کسانی که شکاف لب و کام دارند اما درمان ارتودنسی در کودکی یا نوجوانی انجام نداده اند و اکنون به سن بزرگسالی رسیده اند باز هم می‌توانند از درمان ارتودنسی بهره ببرند. اما این درمان در کودکی می‌تواند تغییراتی در استخوان فک ایجاد کند و اصلاحاتی را انجام دهد که در بزرگسالی نمی شود انجام داد.
اگر کودک دارای شکاف لب، بریدگی کوچکی در لثه جلوی دهان دارد ممکن است نیاز به پیوند استخوان آلوئولار داشته باشد. این عمل جراحی مستلزم مهارت جراح دهان و متخصص ارتودنسی است.
اگر کودک شما دچار شکاف لب یا کام است، او را نزد متخصص ارتودنسی ببرید.
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cleft-palate/symptoms-causes/syc-20370985